استاندارد آب معـدني طبيعـي
ويژگي هـا: ايـن اسـتاندارد نخسـتين بـار در سـال ١٣٦٤ تهيـه شـد. براسـاس پيشنهادهاي رسيده و بررسي و تأييد كميسيون هاي مربوط براي اولين بار مورد تجديدنظر قرار گرفـت و در چهارصد و هفتاد و هفتمين جلسه كميته ملي استاندارد خوراك و فرآورده هاي كشاورزي مـورخ ١٤/١١/٨٣ تصويب شد.
اينك اين استاندارد به استناد بند يك ماده ٣ قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ايران مصوب بهمن ماه ١٣٧١ به عنوان استاندارد ملي ايران منتشر مي شود. براي حفظ همگامي و هماهنگي با تحولات و پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صـنايع، علـوم و خـدمات، استانداردهاي ملي ايران در مواقع لزوم تجديد نظر خواهد شد. بنـابراين بـراي مراجعـه بـه استانداردهاي ملي ايران بايد همواره از آخرين تجديد نظر آنها استفاده كرد. در تهيه و تجديدنظر اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط موجود و نيازهـاي جامعـه، در حد امكان بين اين استاندارد و استانداردهاي بـين المللـي و اسـتاندارد ملـي كشـورهاي صـنعتي و پيشـرفته هماهنگي ايجاد شود. منابع و مآخذي كه براي تهيه اين استاندارد به كار رفته به شرح ذیل می باشد.
١ -استاندارد ملي ايران ٢٤٤١ سال ١٣٧٢- آب معدني طبيعي – ويژگيها
. 2- Codex Standard 108:1981, Rev.1:1997, Amended: 2001 Natural Mineral Waters.
استاندارد آب معدني طبيعي – ويژگيها
١ –هدف
هدف از تدوين اين استاندارد تعيين ويژگيها، نمونه برداري، روشهاي آزمون، شرايط توليـد بهداشـتي، بسـته بندي و برچسب گذاري آب معدني طبيعي بسته بندي شده است.
٢ – دامنه كاربرد
اين استاندارد در مورد آب معدني طبيعي بسته بندي شده براي آشاميدن كاربرد دارد.
٣ – مراجع الزامي
مدارك الزامي زير حاوي مقرراتي است كه در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است. بدين ترتيـب آن مقررات جزئي از اين استاندارد محسوب مي شود. در مورد مراجع داراي تاريخ چاپ و يـا تجديـدنظر، اصلاحيه ها و تجديدنظرهاي بعدي اين مدارك مورد نظر نيسـت. معهـذا بهتـر اسـت كـاربران ذينفـع ايـن استاندارد، امكان كاربرد آخرين اصلاحيه ها و تجديدنظرهاي مدارك الزامي زير را مورد بررسي قـرار دهنـد. در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و يا تجديدنظر، آخرين چاپ و يا تجديدنظر آن مدارك الزامـي ارجـاع داده شده مورد نظر است. استفاده از مراجع زير براي كاربرد اين استاندارد الزامي است:
www.falateghareh.com
٣-١ -استاندارد ملي ايران ١٠٥٣ :سال ١٣٧٦ ويژگيهاي فيزيكي و شيميايي آب آشاميدني.
٣-٢ -استاندارد ملي ايران ٤٤٠٣ :سال ١٣٧٧ آب معدني طبيعي – ويژگيهاي باكتريايي.
٣-٣ -استاندارد ملي ايران ٢٦٠٦ :سال ١٣٧٣ آبهاي معدني طبيعي آشـاميدني – آئـين كـار بـه منظـور بهـره برداري.
٣-٤ -استاندارد ملي ايران ١٤٠٩ :سـال ١٣٨١ ظـروف شيشـه اي بـراي محصـولات غـذايي و آشـاميدني – ويژگيها.
٣-٥ -استاندارد ملي ايران ٤٤٧٠ :سال ١٣٧٧ مواد غذايي – از پيش بسته بندي شده – برچسب گذاري.
٣-٦ -استاندارد ملي ايران ٢٣٤٧ :سال ١٣٦٢ آب – روشهاي نمونه برداري. ٣-٧ -استاندارد ملي ايران ٥٨٦٩ :سال ١٣٨١ آب معدني – روش آزمون ميكروبيولوژي .
. 3-8- Codex Alimentarius, Volume 13. Methods of Analysis and Sampling – 1994
٤ –تعاريف
در اين استاندارد اصطلاحات و يا واژه ها با تعاريف زير بكار مي رود.
٤-١ -آب معدني طبيعي
آبي است كه با آب آشاميدني به دلايل زير قابل تشخيص است:
- بوسيله محتواي املاح معدني خاص، عناصر كمياب و ديگر تركيبات مشخص مي گردد.
- از منابع طبيعي مانند چشمه و نقاط حفاري شده از سفره هاي آب زير زميني بدست مي آيد، و كليه اقدامات احتياطي براي جلوگيري از هرگونه آلودگي يا تأثيرات خارجي روي كيفيت آن بايد انجام گيرد.
- تركيبات آن در فصول مختلف سال از ثبات نسبي برخوردار است.
- تحت شرايطي كه ويژگيهاي آن تغيير نكند جمع آوري مي شود.
- در نزديكترين محل ممكن به سرچشمه آب، تحت شرايط بهداشتي خاص بسته بندي مي شود.
- هيچگونه فرآيند پالايش به جز فرايندهايي كه در بند ٨-٢ اين استاندارد تعيين شده است در مـورد آن بكار نمي رود.
(1) Drinking Water
(2) Trace Elements
(3) Treatment
www.falateghareh.com
٤-٢ -آب معدني طبيعي گازدار
آب معدني است كه پس از پالايشهاي مجاز طبق بند ٨-٢-١ و بسته بندي داراي دي اكسيد كربن به همان ميزاني است كه آب معدني در سرچشمه آب داشته است و بطور آشكار تحت شرايط فشار و دماي عادي متصاعد مي شود.
٤-٣ -آب معدني طبيعي بدون گاز
آب معدني است كه بطور طبيعي و پس از پالايشهاي مجاز طبق بند ٨-٢-١ و بسته بندي فاقد دي اكسيد كربن به ميزاني است كه بطور آشكار تحت شرايط فشار و دماي عادي متصاعد گردد.
آب معدني طبيعي گاززدايي شده
آب معدني است كه پس از پالايشهاي مجاز طبق بند ٨-٢-١ و بسته بندي، ميزان دي اكسيد كربن آن بطور خود بخود يا غير خود بخود حذف شده است.
آب معدني طبيعي غني از گاز (دي اكسيد كربن آب معدني است كه پس از پالايشهاي مجاز طبق بند ٨-٢-١ و بسته بندي، داراي دي اكسيد كربن به ميزان بيشتري نسبت به مقدار آن در محل منشاء آب باشد. ضمناً اين گاز از خود منشاء آب معدني طبيعي تأمين مي گردد.
آب معدني طبيعي گاز دار شده آب معدني است كه پس از پالايشهاي مجاز طبق بند ٨-٢-١ و قبل از بسته بندي از منبع ديگري گاز به آن اضافه مي گردد.
www.falateghareh.com
٧-٤- تائيديه
منظور تائيديه ايست كه اجازه بهره برداري از منابع زيرزميني آب را مي دهد.
(1) Naturally Carbonated Natural Mineral Water
(2) Non-Carbonated Natural Mineral Water
(3) Decarbonated Natural Mineral Water
(4) Natural Mineral Water Fortified With Carbon Dioxide From the Source
(5) Carbonated Natural Mineral Water
(6) Authorization
ويژگي ها
ويژگي هاي فيزيكي
وضعيت ظاهري
آب معدني بايد زلال و بدون ذرات معلق و رسوب باشد.
بو و مزه
آب معدني بايد عاري از بو و مزه نامطلوب باشد.
يادآوري:
طعم و مزه آب معدني طبيعي برحسب شرايط محلي و وجود گاز و املاح مختلف آن ممكن اسـت متفاوت باشد.
ويژگيهاي شيميايي
حداكثر ميزان مجاز فلزات سنگين و مواد شيمايي موجود در آب معدني طبيعي بايـد طبـق جـدول شماره يك اين استاندارد باشد.
مقدار مواد زير در زمان آزمايش نبايد بيش از مقادير ذكر شده در جدول شماره سه اسـتاندارد ملـي ايران ١٠٥٣ سال ١٣٧٦ باشد:
مواد فعال در سطح (مواد پاك كننده(
باقي مانده آفت كشها
هيدروكربنهاي آروماتيك چند حلقه اي
ويژگيهاي ميكروبيولوژي
ويژگيهاي ميكروبيولوژي آب معدني طبيعي بايد براساس استاندارد ملي ايران ٤٤٠٣ سال ١٣٧٧ باشد
نمونه برداري
نمونه برداري آب معدني طبيعي بايد براساس استاندارد ملي ايران ٢٣٤٧ سال ١٣٦٢ باشد
روشهاي آزمون
روشهاي آزمون شيميايي تا تدوين استانداردهاي ملي مربوطه روشهاي آزمون بر مبناي روشهاي ارائه شده در
Alimentarius, Volume 13.Methods of Analysis and Sampling – 1994. Codex
انجام مي گيرد.
روشهاي آزمون ميكروبيولوژي روشهاي آزمون ميكروبيولوژي آب معدني طبيعي بايد براساس استاندارد ملي ايران ٥٨٦٩ سال ١٣٨١ انجـام شود.
(1) Surface active agents
(2) Pesticides and PCBs
(3) Polynuclear aromatic hydrocarbons
www.falateghareh.com
شرايط توليد بهداشتي
٨-١-آب معدني طبيعي بايد درشرايط بهداشتي طبق استانداردملي ايران٢٦٠٦ سال١٣٧٣ توليد شود
٨-٢ -روشهاي پالايش
٨-٢-١ -پالايشهاي فيزيكي مجاز عبارتند از جداسازي اجزاء نا پايدار مثل تركيبـات محتـوي آهـن، منگنـز، سولفور وارسنيك بوسيله دكانته كردن و يا صاف كردن و در صورت لزوم تسريع آن با عمل هوادهي.
٨-٢-٢ -پالايشهاي مجاز بايد در شرايطي انجام گيرد كه در ميزان تركيبات آب معـدني مـواد متشـكله آن تغيير اساسي ايجاد نشود
٨-٣ -حمل و نقل آب معدني طبيعي در واحدهاي حجيم براي بسته بندي يا براي هر فرايند ديگري قبـل از بسته بندي ممنوع است.
يادآوري:
آب معدني طبيعي جهت بهره برداري از منابع زيرزميني آب بايد مورد بررسي و تأييـد متخصصـان و مراجع ذيصلاح قانوني كشور قرار گيرد.
بسته بندي
٩-١ -آب معدني طبيعي بايد در ظروف تميز و غيرقابل نفوذ بسته بندي شود
٩-٢ -ظروف شيشه اي مورد استفاده در بسته بندي آبهاي معدني بايد با اسـتاندارد ملـي ايـران ١٤٠٩ :سـال ١٣٨١ مطابقت داشته باشد.
٩-٣ -ظروف يكبارمصرف براي بسته بندي آبهاي معدني بايدازنوع مجاز براي مواد غذايي باشد
٩-٤ -ظرفيت مجاز ظروف حداكثر ٥ ليتر ميباشد
٩-٥ -حجم محتوي بايد حداقل ٩٥ %حجم ظرف باشد
(1) Decantation
(2) Bulk Containers (
٣ (در حال حاضر مرجع ذيصلاح وزارت نيرو، وزارت صنايع و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي ميباشد.
(4) Food Grade
١٠ -برچسب گذاري با رعايت مفاد استاندارد ملي ايران ٤٤٧٠ :سـال ١٣٧٧ آگاهيهـاي زيـر بايـد بـه زبـان فارسـي و در صـورت صادرات به زبان مورد تقاضاي كشور خريدار روي هر ظرف بسته بندي نوشته شود.
١٠-١ -نام و نوع فراورده: آب معدني طبيعي
١٠-١-١ -مشخصه هاي زير طبق بند ٤-٢ الي ٤-٦ با واژه هاي توصيفي مربوط و منطبق بـا نـوع آب بايـد روي برچسب نوشه شود.
١٠-١-١-١ -آب معدني طبيعي گازدار
١٠-١-١-٢ -آب معدني طبيعي بدون گاز
١٠-١-١-٣ -آب معدني طبيعي گاززدايي شده.
١٠-١-١-٤ -آب معدني طبيعي غني از گاز
١٠-١-١-٥ -آب معدني طبيعي گازدار شده
١٠-٢ -نام و محل جغرافيايي سرچشمه آب معدني بايد بوضوح اعلام گردد
١٠-٣ -نام و نشاني كامل توليد كننده
١٠-٤ -نام و علامت تجارتي
١٠-٥ -تركيبات شيميايي
١٠-٥-١ -حدود تركيبات شيميايي آب معدني طبيعي بايد بر روي برچسب ذكر گردد
١٠-٥-٢ -چنانچه فراورده حاوي بيش از يك ميلي گرم در ليتر فلوئوريد باشد بايد عبارت حاوي فلوئوريـد بطور آشكار روي برچسب ذكر شود.
www.falateghareh.com
يادآوري:
چنانچه آب معدني حاوي بيش از دو ميلي گـرم در ليتـر فلوئوريـد باشـد بايـد عبـارت زيـر روي برچسب نوشته شود: براي نوزادان و كودكان كمتر از هفت سال مناسب نمي باشد
١٠-٥-٣ -چنانچه ميزان نيترات بيش از ده ميلي گرم در ليتر باشد بايـد عبـارت زيـر روي برچسـب نوشـته شود:
براي نوزادان مناسب نمي باشد
١٠-٦ -حجم برحسب سيستم متريك
١٠-٧ -شماره پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي
. ١٠-٨ -سري ساخت
. ١٠-٩ -زمان ماندگاري (روز – ماه – سال(
١٠-١٠ -شرايط نگهداري (نور و دما(
١٠-١١ -موارد زير در برچسب گذاري آب معدني طبيعي ممنوع است
١٠-١١-١ -ذكر خواص درماني تحت هر عنوان.
١٠-١١-٢ -استفاده از هرگونه عبارت يا تصاوير گمراه كننده.
www.falateghareh.com
ثبت ديدگاه